true
به گزارش «گیل بان»، دکتر افشار ضیاء ظریفی با اشاره به اینکه ”زلزله“ لرزش زمین است که بر اثر رها شدن سریع انرژی رخ می دهد، تصریح کرد: این انرژی درست مشابه ارتعاش هوای اطراف یک ناقوس بوده که از منبع خود به نام کانون در تمام جهات منتشر می شود و در هنگام زمین لرزه و ساعت های پس از آن، زمین مانند یک زنگ به صدا در می آید.
حرکات زمین در محل گسل ها عامل بروز زلزله های مخرب است
ضیاء ظریفی ادامه داد: معمولاً در زمین لرزه جابجایی های عمودی، انحراف نرده ها، جاده ها و سایر سازه ها نشان دهنده جابجایی عمودی و افقی زیادی است که با شکستگی های بزرگی موسوم به گسل همراه هستند. گسل ها در امتداد مرز صفحات زمین ساختی قرار دارند و این صفحات متحرک با صفحات مجاور خود برخورد کرده و سنگ های موجود در لبه آنها، در معرض تنش و دگر شکلی قرار می گیرد. در امتداد مرز همین صفحات بیشتر زمین لرزه ها بروز می کند.
وی ارتعاشاتی که در زمین لرزه با آن روبرو هستیم را نتیجه بازگشت ارتجاعی سنگ ها به شکل اولیه خود دانست و گفت: انرژی عظیم آزاد شده انفجارات اتمی یا فوران های آتشفشانی هم می توانند سبب بروز زمین لرزه شوند، اما این رخداد معمولاً بسیار ضعیف و کمیاب بوده و تنها حرکات صفحات زمین در شکستگی های بزرگ موسوم به گسل عامل اصلی بروز زلزله های مخرب هستند.
ضیاء ظریفی افزود: در زلزله ها انواع مختلف امواج لرزه ای به امواج سطحی که در لایه های بیرونی زمین حرکت می کنند و امواج درونی که درون زمین به دو صورت امواج اولیه و امواج ثانویه حرکت دارند دسته بندی می شوند.
وقوع 12 زلزله شدید طی ۶ دهه اخیر در ایران
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان با بیان اینکه بزرگ ترین فاجعه طبیعی زلزله در تاریخ جهان مربوط به زمین لرزه شنسی کشور چین در سال ۱۵۵۶ میلادی با تلفاتی حدود ۸۳۰ هزار نفر بوده است، خاطرنشان کرد: ایران به علت وجود گسل های فراوان از پتانسیل لرزه خیزی بالایی برخوردار است. به نحوی که طی ۶ دهه اخیر حداقل ۱۲ زمین لرزه با شدت بیش از ۷ ریشتر (به طور متوسط هر ۵ سال یک زمین لرزه مخرب) را شاهد بوده است.
ضیاء ظریفی با اشاره به اینکه پیامدها و خسارات حاصل از زمین لرزه تا حدی نیز به روش های ساختمان سازی و نیز نحوه زندگی بستگی دارد، افزود: بسیاری از کشورهای لرزه خیر دنیا مانند ژاپن با طرح استانداردهای ساختمانی در مناطق زلزله خیز و اجرای درست آن سعی در به حداقل رساندن تلفات جانی زمین لرزه دارند.
وی ادامه داد: در ایران نیز آئین نامه هایی برای طراحی استاندارد ساختمان ها در برابر زلزله وجود دارد اما ضعف در نظارت و اجرا و همچنین کاهش هزینه های ساخت طی سال های گذشته باعث کاهش ایمنی ساختمان های جدید نسبت به ساختمان های قدیمی ساز شده که در زلزله اخیر کرمانشاه در مجامع علمی و مهندسی مورد بحث قرار گرفت.
لزوم تدوین نقشه پهنه بندی گسل های فعال شهری در کشور
ضیاء ظریفی به اهمیت زمان وقوع زلزله اشاره کرد و گفت: هرچند زمان وقوع زلزله در طی شبانه روز تأثیری بر روی خسارات وارده به ساختمان ندارد ولی باعث تغییر در کمیت خسارات جانی می شود. برای مثال زلزله مخرب سال ۱۳۶۹ رودبار چون در ساعات نیمه شب رخ داد در مقایسه با زلزله کرمانشاه که در ساعت اولیه شب اتفاق افتاد تفاوت چشمگیری از لحاظ تلفات انسانی بر جای گذاشت.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: پیامدهای وقوع یک زلزله علاوه بر تخریب ساختمان ها می تواند در مناطق شهری موجب قطع خطوط ارتباطی، لوله های گاز و آب و فاضلاب، پل ها، جاده ها و تخریب دیگر تاسیسات شهری شود.
ضیاء ظریفی یادآور شد: در مدیریت شهری شناخت پی سنگ شهرها و تهیه نقشه پهنه بندی خطر گسل های فعال موجود در مناطق شهری قادر است بسیار مفید باشد. در شهرهای بزرگ مانند تهران نقشه پهنه بندی گسل های فعال و طبقه بندی مناطق خطر زلزله جهت مدیریت بحران شهری تهیه شده است که می تواند در جایابی تاسیسات حادثه آفرین در هنگام وقوع زلزله و شناخت پهنه های خطر مجاور گسل ها کارایی زیادی داشته باشد.
وجود گسل های متعدد در استان گیلان
وی با بیان اینکه پیشرفت علمی بشر تا کنون موفق به پیش بینی و تعیین وقوع زمان زلزله نشده است، خاطرنشان کرد: شناخت مناطق گسل های فعال شهرها و بررسی وقوع زلزله های تاریخی در محدوده زمانی تکرار دوباره نشانه هایی قابل تامل در وقوع زمین لرزه های مختلف ارائه می کند.
ضیاء ظریفی وجود گسل های متعدد در استان گیلان و وقوع زلزله رودبار را مبیّن پتانسیل بالقوه فعالیت لرزه خیزی در این استان دانست و افزود: یکی از گسل های مهم گیلان گسل لاهیجان است که طول آن ۸۰ کیلومتر تخمین زده شده و در امتداد فرو رفتگی دشت گیلان از لاهیجان شروع و به حاشیه غربی دریای خزر ادامه یافته و احتمالاً به گسل آستارا وصل می شود.
وی با اشاره به اینکه گسل لاهیجان رابط بین گسل البرز و آستارا به شمار می آید و قادر است حرکت هر یک را به دیگری منتقل کند، تصریح کرد: این گسل هنوز هم فعال بوده و در زلزله خرداد ۱۳۶۹، جابجایی هایی در آن صورت گرقته است.
ضیاء ظریفی ادامه داد: با توجه به وجود و فعالیت گسل لاهیجان لزوم توجه مدیریت شهری، تهیه نقشه پهنه بندی مناطق خطر و همچنین توجه بیشتر به اجرای آئین نامه های استاندارد مهندسی که بر عهده نظام مهندسی عمران استان گیلان است، می تواند خطرات ناشی از وقوع زلزله را به صورت چشمگیری کاهش دهد.
وی در پایان با ابراز تأسف از توجه پائین به نگرش فنی و مهندسی مقاوم سازی سازه ها و رعایت استانداردها بر مبنای پتانسیل زلزله خیزی استان، آن را عامل بروز خسارت های جبران ناپذیر در هنگام وقوع بلایای طبیعی دانست.
منبع: خبرگزاری علم و فناوری
انتهای پیام/
false
true
true
true
