منوی اصلی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «گیل بان»؛ یکی از ذخایر پرارزش دریای خزر، ماهی کیلکا از خانواده ساردین ماهیان است که با گونه هایی از جنس کلاپئونلا، از فراوان ترین ماهیان این دریا به حساب می آیند. اغلب گونه های خزری دارای اشکال دریایی بوده و زندگی خود را در دریا و مصب برخی از رودخانه های خزر می گذرانند و دارای آمار بسیار بالای صید در این دریا هستند.

سه گونه اصلی ماهیان کیلکا در دریای خزر مورد شناسایی قرار گرفته اند که شامل کیلکای آنچوی، کیلکای چشم درشت و کیلکای معمولی می باشند. تمامی این سه گونه به صورت صنعتی و با استفاده از لامپ و پمپ های زیر آبی صید می شوند.

کیلکای آنچوی در مقایسه با گونه های چشم درشت و معمولی، بیشتر صید شده و حدود 80 تا 90 درصد صید در بین گونه های کیلکا ماهیان دریای خزر را به خود اختصاص می دهد.

در آب های ایران کیلکای معمولی در سطح آب و در مناطق ساحلی در اعماق کمتر از 50 متر و کیلکای آنچوی در مناطق بالاتر و در اعماق بیشتر از 40 متر و کیلکای چشم درشت در مناطق عمیق تر و در اعماق بیشتر از 50 متر تا 70 متر پراکنش دارند.

کیلکا ماهیان دارای زیستگاه های متفاوتی بوده و در گستره وسیع دمایی از صفر تا 28 درجه سانتیگراد و همچنین در آب شیرین تا شور دریا نیز زیست می نمایند. این ماهیان مهاجر بوده و عمدتاً در فصل بهار جهت تخم ریزی به سمت شمال حرکت نموده و در فصل پاییز به سمت جنوب باز می گردند. در فصل تابستان بیشتر در اعماق 20 تا 25 متری و در پاییز در اعماق 10 تا 15 متری یافت می شوند.

طبق آمار انتشار یافته از سوی سازمان فائو، برداشت کشور روسیه از این ماهیان در طول دهه های گذشته، سالیانه بین 250 تا 400 هزار تن بوده است. در صورتی که صید بخش شیلات ایران از این آبزی، در بهترین شرایط که در چند سال اخیر به وجود آمده است، نزدیک به چهل هزار تن در سال می باشد، از این مقدار چیزی نزدیک به دو هزار تن به مصرف مستقیم انسانی می رسد.

در نگاه اول شاید یکی از علل صید اندک از ذخایر ماهی کیلکا، عدم وجود بازار برای مصارف انسانی آن باشد. اما بررسی دقیق تر در این زمینه نشان می دهد، نبود امکانات زیر بنایی مثل اسکله، موج شکن، امکانات حمل و نقل بهداشتی ماهی از علل عمده عدم توسعه بهره برداری مناسب از ذخایر این آبزی است.

آرد ماهی به عنوان یک مکمل پروتئینی در جیره نشخوارکنندگان مصرف می شود و کیلکا از گونه های مناسب برای افزوده شدن به جیره غذایی این حیوانات می باشد.

حدود ٩۵ درصد از مواد خام که برای استفاده مستقیم انسان مصرف نمی شوند به صورت آرد ماهی مورد فرآوری قرار می گیرند. پروفیل اسید آمینه آرد ماهی مشابه با نیازهای گاو برای رشد و تولید شیر می باشد.

آرد ماهی غنی از پروتئین خام است که به آهستگی در شکمبه تجزیه می شود. نشخوار کنندگان شیرده پرتولید علاوه بر پروتئین تأمینی توسط میکروب های شکمبه، نیاز به تأمین اسیدهای آمینه بیشتری در غذای مصرفی دارند، لذا آرد ماهی می تواند به عنوان مکمل در جیره های غذایی آنها مورد استفاده قرار گیرد.

پیشنهاد شده است که نسبت ایده آل لیزین به متیونین در مواد هضمی در دوازدهه ١۵ به ۵ به صورت درصدی از کل اسیدهای آمینه ضروری باشد، زیرا گاوهای پرتولید به مکمل لیزین نسبت به گاوهای کم تولید، بیشتر حساس اند.

آرد ماهی یک منبع پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه است که توازن دو اسید آمینه بسیار مهم متیونین و لیزین را بهبود می بخشد.

آرد ماهی اصولا به واسطه افزایش تأمین اسید آمینه های محدود کننده ضروری در دوازدهه، ممکن است سوبسترای گلوکوژنیک را برای تأمین انرژی مورد نیاز تامین کند که در افزایش تولید شیر مؤثر می باشد. مکمل آرد ماهی، لیزین و متیونین را در مواد هضمی دوازدهه فراهم می کند.

آزمایش های صورت گرفته توسط محققین مختلف نشان می دهد که با مصرف مکمل آرد ماهی در جیره گاوهایی با تولید شیر بیش از ٣٠ کیلوگرم در روز، شیر تولیدی آنها به طور چشمگیری افزایش یافته ولی درصد چربی شیر با مکمل آرد ماهی در بیشتر آزمایش ها کاهش داشته است. از طرفی در موارد متعددی نیز، تولید شیر بدون این که اثر منفی بر روی غلظت چربی آن گذاشته باشد افزایش پیدا کرد.

وجود آرد ماهی در جیره موجب افزایش قابلیت هضم خوراک می شود. این امر بر آزادسازی آهسته ازت قابل دسترس در شکمبه نسبت داده شده است. نتایج برخی از آزمایش ها نشان داده که تغذیه آرد ماهی به طور معنی داری نسبت آبستنی را بهبود می بخشد.

در هر 100 گرم پروتئین پودر ماهی کیلکای آنچوی در حدود 3.9 گرم آرژنین، 1.7 گرم هیستیدین، 3.2 گرم ایزولوسین، 5.1 گرم لوسین، 3.6 گرم والین، 5.2 گرم لیزین، 2.1 گرم متیونین، 2.8 گرم فنیل آلانین، 2.9 گرم ترئونین و 2.3 گرم تیروزین وجود دارد. افزودن آرد ماهی کیلکا در جیره غذایی، میانگین تولید شیر خام گاوها را به طور معنی داری افزایش می دهد.

انتهای پیام/