منوی اصلی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «گیل بان»؛ همه ساله با شروع فصل تابستان بیماری ها و مشکلات مرتبط با این فصل افزایش می یابد و گرمازدگی یکی از شایع ترین مشکلاتی است که گریبانگیر افراد زیادی می شود.

گرمازدگی حالتی است که در آن سیستم تنظیم گرمایی بدن به علت قرارگیری در دمای بالا از کار می افتد. این پدیده در مواقعی که دمای محیط بالاست و یا محیط بسیار گرم و مرطوب بوده و یا اینکه فرد فعالیت بدنی بسیار بالایی دارد رخ می دهد.

فعالیت بدنی انسان با افزایش سوخت و ساز و آزاد شدن انرژی زیادی در بدن همراه است. این امر باعث تولید گرما در بدن می شود. درجه حرارت مرکزی بدن در حالت گرمازدگی به بیش از 40 درجه می رسد. برای ثابت نگه داشتن دمای بدن، دفع این گرمای اضافی به محیط بیرون لازم است. هر چه هوای محیط گرم تر و مرطوب تر باشد، این انتقال دما با مشکلات بیشتری همراه خواهد بود.

در فصل تابستان در مناطق بسیار گرم و همچنین دیگر مناطقی که هم رطوبت بالایی دارند و هم دمای هوا  بالا می رود، مشکلات گرمازدگی گریبان بسیاری را می گیرد و در درجات مختلفی بروز می کند.

گرمازدگی معمولاً از مراحل خفیف شروع می شود و می تواند تا مراحل شدید پیشرفت کند که در این صورت به کاهش سطح هوشیاری و حتی مرگ می انجامد. در گرمازدگی، آغاز بیماری ناگهانی بوده و بیمار بیهوش می گردد.

بیشتر افرادی که به این عارضه مبتلا می شوند، کودکان، سالمندان، افرادی که سابقه انجام ورزش نداشته و به یکباره در محیط گرم فعالیت شدید بدنی انجام می دهند (کوه نوردی در مناطق گرم و یا قدم زدن در ساحل دریا در فصل تابستان، به دلیل دما و رطوبت بالا) و همچنین افرادی که از یک بیماری مزمن مشخص رنج می برند، می باشند.

مراحل گرمازدگی

گرفتگی های عضلانی: با فعالیت در هوای گرم یا گرم و مرطوب، بدن برای حفظ دمای خود شروع به تعریق می کند که باعث از دست رفتن آب و املاح از بدن می شود. معمولاً با مصرف آب بدون املاح اقدام به جایگزین کردن آب از دست رفته می شود که این کار باعث اختلال در املاح بدن و بروز دردهای عضلانی می شود. در صورت برطرف شدن علائم، شخص نیاز به انتقال به مراکز درمانی ندارد.

خستگی گرمایی: با شدیدتر شدن تعریق، کم کم کمبود آب هم بروز می کند و دمای بدن اندکی افزایش می یابد و بدن به کم آبی دچار شده که باعث سردرد، سرگیجه و … می شود. بعد از انجام اقدامات اولیه، شخص باید به نزدیک ترین مرکز درمانی منتقل شود.

حمله گرمایی: اگر این روند ادامه پیدا کند، کمبود شدید آب بدن منجر به افزایش شدید دما و اختلال کارکرد دستگاه های بدن، اختلال در هوشیاری و گاه مرگ می شود. این مرحله یک وضعیت اورژانسی واقعی است و بیمار باید سریعاً حین انجام اقدامات اولیه به مراکز درمانی منتقل شود.

غش (سنکوپ): در تمام این مراحل بدن خون بیشتری به پوست می فرستد تا با تبادل دما با محیط، دمای خود را پایین آورد و این ممکن است به طور لحظه ای باعث کاهش خون رسانی به مغز و افت ناگهانی و برگشت پذیر سطح هوشیاری شود. این امر در هر مرحله از گرمازدگی ممکن است اتفاق بیفتد که با خواباندن بیمار و بالا بردن پاها برطرف می شود.

علائم گرمازدگی

به طور معمول در فرد دچار گرمازدگی علائمی از قبیل پوست گرم و خشک؛ عدم تعریق؛ پوست برافروخته و قرمز رنگ که سپس بیرنگ، کبود و بنفش می شود؛ تنفس کوتاه و سریع؛ نبض سریع و ضعیف؛ افزایش دمای بدن به بیش از 40 درجه سانتیگراد؛ سردرد، گرفتگی عضلات و گشادی مردمک چشم مشاهده می شود.

گرمازدگی علائم اختلال ذهنی را نیز به همراه دارد که می توان به تکلم بی ربط، گیجی و عدم آگاهی، پرخاشگری، آشفتگی و هیجان، هذیان و توهم، بی حالی، رخوت و بی حسی (واکنش های بدن بیش از حد آرام و آهسته می شود) و تشنج اشاره کرد.

در مرحله خستگی گرمایی ضعف و خستگی، سختی و لرزش عضلات، تهوع و استفراغ، پوست سرد و مرطوب، رنگ پریدگی، نبض سریع و ضعیف، گیجی، دمای بدن طبیعی، کرامپ، تعریق شدید، سردرد خفیف، ضعف، ادرار نارنجی و یا زرد تیره، سردرد و اسهال مشاهده می شود.

پیشگیری از گرمازدگی

استراحت، نوشیدن مایعات کافی و پرهیز از مواجهه مستقیم و طولانی مدت با نور خورشید، اصلی ترین شیوه های پیشگیری از گرمازدگی در فصل گرماست.

نوشیدن مایعات کافی در زمان قرار گرفتن تحت شرایط محیط گرم برای مدت طولانی و نیز قبل، حین و بعد از ورزش؛ نوشیدن آب پیش از احساس تشنگی در فصل تابستان؛ نوشیدن آب بیش از نیاز در مواقع تعریق شدید؛ استراحت در ساعات گرم روز و پرهیز از فعالیت بیش از حد؛ محدود نمودن ساعات قرارگیری در معرض آفتاب؛ کاربرد کلاه های نقابدار با لبه پهن در بیرون از منزل؛ استفاده از لباس های نازک، نرم و روشن به ویژه لباس های پنبه ای؛ باز کردن پنجره ها و استفاده از تهویه هوا؛ مصرف غذای با حجم کم؛ عدم ورزش سنگین در بین روز و در مواقعی که هوا گرم و مرطوب است؛ 5 تا ده دقیقه استراحت به ازای هر نیم ساعت ورزش؛ بررسی داروهای مصرفی و اطلاع از عدم تاثیر آنها بر ایجاد اختلال در تنظیم دمای بدن را می توان به عنوان راه هایی موثر در پیشگیری از گرمازدگی برشمرد.

درمان گرمازدگی

درمان گرمازدگی شامل پنج مرحله کلی است که عبارتند از استراحت و پناه دادن از گرما، خنک کردن، جایگزینی آب و املاح، استراحت و در نهایت انتقال بیمار به نزدیک ترین مرکز درمانی.

استراحت و پناه دادن از گرما: در این مرحله ابتدا فرد را از برابر آفتاب و گرما خارج کرده و به محیطی خنک منتقل می کنند. سپس در حالی که پاهایش حدود 20 درجه از سطح زمین بالا آورده شده اند وی را رو به پشت می خوابانند تا سطح بیشتری از بدن او در جریان هوا قرارگیرد.

خنک کردن: بهترین راه برای خنک کردن فرد گرمازده استفاده از آب و باد است. ابتدا لباس های وی را خارج کرده و سپس با استفاده از پارچه های خیس در روی شکم، زیر بغل، کشاله های ران، سر و گردن و باد زدن بیمار اقدام به خنک کردن وی می نمایند. استفاده از کیسه های یخ در کنار گردن، کشاله ران و زیر بغل مفید خواهد بود. این خنک کردن به آهستگی انجام می شود و اگر بیمار حین خنک کردن دچار لرز شد خنک کردن متوقف و بعد به آرامی ادامه می یابد. سپس بدن ماساژ داده می شود (پاها و دست ها) تا خون سرد به مغز و قسمت مرکزی بدن بازگردد.

جایگزینی آب و املاح: مهم ترین قسمت درمان گرمازدگی جایگزینی مناسب آب و املاح است که در مراحل خفیف گرمازدگی به تنهایی می تواند درمان مناسبی باشد. اگر مصدوم هوشیار باشد به او مایعات خنک یا محلول ORS داده می شود.

پودر ORS را می توان یک نوع سرم خوراکی دانست که جایگزین مناسبی برای مایعات و املاح از دست رفته بدن است.

برای تهیه آن، یک بسته پودر را در یک لیتر آب سالم حل کرده و سپس جرعه جرعه مصرف می کنند. این محلول نقش بسیار مهمی در پیشگیری و درمان گرمازدگی دارد. اگر پودر آماده ORS موجود نبود یک قاشق چایی خوری نمک به یک لیتر آب اضافه کرده و محلول را به بیمار می نوشانند.

استراحت: در این مرحله بیمار را به استراحت واداشته و از ادامه حضور و فعالیت او در هوای گرم جلوگیری می کنند.

انتقال بیمار به نزدیک ترین مرکز درمانی: بیمار را به نزدیک ترین مرکز درمانی منتقل کرده تا تحت مراقبت تیم پزشکی قرار گیرد.

انتهای پیام/