منوی اصلی

به گزارش «گیل بان» کیفیت بالای کیوی گیلان باعث شده که هرساله کشورهایی نظیر روسیه از خریداران اصلی آن در جهان باشند.

کیوی گیاهی متعلق به خانواده Actinidacea و جنس Actinidia بوده که در قرن حاضر توسط گیاهشناسان کشف و برای مصارف گوناگون به ویژه تغذیه بشر معرفی شد. میوه کیوی از جمله میوه های بومی آسیای شرقی بوده و زیستگاه اصلی آن را دره یانگ تسه در جنوب چین می دانند.

ایران از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان میوه کیوی در دنیا بوده که طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان فائو به لحاظ میزان تولید در رتبه چهارم و از نظر سطح زیر کشت در رتبه پنجم جهان قرار دارد. طبق آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی در سال زراعی ۱۳۹۴، کشورمان دارای بیش از ۱۰ هزار و ۵۸۴ هکتار سطح بارور کیوی با تولید بیش از ۳۰۵ هزار و ۶۵۲ تن میوه بوده که استان مازندران در صدر تولیدکنندگان و گیلان در رتبه دوم قرار دارد.

نخستین بار در سال ۱۳۴۷، یک اصله نهال نر از رقم ماتوآ و یک اصله نهال ماده از رقم آلیسون که رقمی پر محصول، زودرس و دارای میوه های کوچک بود از فرانسه وارد و در شهرستان رامسر مورد کشت قرار گرفت و در سال ۱۳۵۰ اولین میوه دهی آن مشاهده شد.

هایوارد، برونو، ابوت، الیسون، مونتی و گراسی از مهمترین ارقام پایه ماده کیوی و ماتوآ و تاموری از مهمترین ارقام پایه نر کیوی در ایران به شمار می روند. رقم هایوارد از بین سایر ارقام کیوی، بیشترین سطح زیر کشت این محصول را در کشورمان به خود اختصاص داده است.

در سال های اخیر تقاضای میوه کیوی در سطح جهانی افزایش قابل ملاحظه ای یافته است. در حال حاضر کیوی از نظر تولید پس از موز، پرتقال و سیب در رتبه چهارم جهانی قرار دارد. این میوه به خاطر دارا بودن طعم، عطر مناسب، ارزش غذایی و دارویی فراوان، یکی از محبوبترین میوه ها در سطح جهان به حساب می آید.

میوه کیوی سرشار از ویتامین C بوده و به لحاظ برخورداری از ویتامین های A و E، کلسیم، آهن، فولیک اسید، پتاسیم، سدیم و منیزیم غنی است. ترکیبات این میوه متناسب با تغییرات آب و هوا، رقم، روش های مختلف مدیریتی در پرورش و مرحله رشد آن به مقدار زیادی متغیر خواهد بود.

بنا بر آمارهای موجود، بالغ بر ۵ هزار هکتار باغ کیوی در گیلان وجود دارد و پیش ‌بینی می ‌شود که در سال جاری ۱۸۰ هزار تن میوه از این باغات به دست آید. ۷۰ هزار تن از صادرات محصول کیوی در سال ۹۷ مربوط به این استان بوده و توسعه تولید کیوی از مهمترین اولویت های سازمان جهاد کشاورزی گیلان به شمار می رود.

از آنجا که افزایش سطح زیر کشت کیوی به علت مشکلاتی از قبیل نبود منابع کافی آب کشاورزی، کاهش سطح اراضی باغی، توسعه شهرها، ویلاسازی و تغییر کاربری زمین، و نیز افزایش روز افزون جمعیت امری دشوار به نظر می رسد، لذا افزایش تولید در واحد سطح به کمک بهنژادی و تولید ارقام پر محصول، کم توقع و مقاوم امری حیاتی خواهد بود.

پیشینه تحقیق و توسعه بر روی جنبه های مختلف تولید و نگهداری میوه کیوی در دانشگاه گیلان به حدود ۱۰ سال می رسد. بکارگیری تکنیک های نوین برای افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه کیوی، اصلاح روش های برداشت و نگهداری میوه و نیز اصلاح و معرفی ارقام جدید از جمله مهمترین محورهای پژوهشی مورد بررسی را تا کنون در این دانشگاه به خود اختصاص داده است.

از آنجایی که اولین گام در اصلاح و معرفی ارقام جدید گیاهی برخورداری از بانک ژرم پلاسم و کلکسیونی جامع از آن است، لذا در سال ۱۳۹۷ ایده احداث کلکسیونی برای کیوی فروت در دانشگاه گیلان شکل گرفت و در نتیجه آن زیرساخت های نخستین مجموعه تحقیقاتی و آموزشی کیوی فروت ایران در این دانشگاه توسط دکتر محمود قاسم نژاد از اعضای هیأت علمی گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشکده علوم کشاورزی، بنیان نهاده شد.

در آغاز احداث این کلکسیون که به سال ۱۳۹۷ برمی گردد، ژنوتیپ های کیوی فروت، عمدتاً از کشور نیوزیلند، مورد جمع آوری قرار گرفتند. ابتدا نهال ها در شرایط محیطی خاص گلخانه های تحقیقاتی دانشگاه گیلان تولید و سپس جهت غربالگری و گزینش ژنوتیپ های برتر به عنوان ارقام جدید یا به عنوان والدین برتر برای کارهای اصلاحی بیشتر به زمین اصلی منتقل شدند.

سرانجام در سال جاری این مجموعه به عنوان اولین مجموعه تحقیقاتی و آموزشی کیوی فروت کشور به طور رسمی راه اندازی شد و شروع به کار کرد. هم اکنون در مجموعه مذکور دو پروژه تحقیقاتی «احداث کلکسیون تحقیقاتی و آموزشی کیوی فروت» و «معرفی ارقام جدید کیوی فروت با رنگ گوشت قرمز و زرد حاصل از گرده افشانی آزاد» در حال اجرا شدن، هستند.

امروزه تمایل به مصرف میوه های کیوی با اشکال، رنگ ها، طعم و مزه های متفاوت در سراسر جهان افزایش پیدا کرده است. ولی در کشورمان تنها یک رقم کیوی فروت به نام هایوارد که دارای گوشت سبز رنگ بوده تولید می شود و تا کنون اقدام موثری در خصوص اصلاح و یا معرفی ارقام جدید این میوه صورت نگرفته است. اما با توجه به تقاضای جهانی و قیمت بالاتر چنین میوه هایی، ضرورت تولید ارقامی با خصوصیات متفاوت بیش از پیش حس می شود.

هم اکنون بیش از هزار ژنوتیپ از انواع مختلف کیوی فروت با رنگ گوشت میوه مختلف در این مجموعه تحقیقاتی مورد کشت قرار گرفته است. این امر نه تنها موجب افزایش ارزش افزوده و نیز تداوم در تولید و صادرات میوه کیوی می شود بلکه بسترهای لازم جهت دست یابی به ارقام جدید را متناسب با شرایط آب و هوایی کشور و با در نظر گرفتن ذائقه مصرف کنندگان بین المللی فراهم می سازد.

نگیسا حسن نژاد کارشناس ارشد کشاورزی در گفت و گو با خبرگزاری علم و فناوری در گیلان با اشاره به اهمیت جهانی محصولات ارگانیک تصریح کرد: از آنجایی که این گونه محصولات از قیمت و تقاضای بیشتری در مقایسه با محصولات کشاورزی غیر ارگانیگ برخوردار هستند، سیاست گذاری بر روی افزایش تولید آنها منجر به ارتقای صادرات غیرنفتی کشور خواهد شد.

وی با تاکید بر لزوم توسعه کشت کیوی ارگانیک در کشور خاطرنشان کرد: دست یابی به این هدف نیازمند مهیا سازی بسترهایی از قبیل ارقام پرمحصول و مقاوم نسبت به انواع بیماری ها و آفات گیاهی، تولید انواع کودها و سموم غیر شیمیایی ارگانیک و مدیریت بهینه بهزراعی در باغات است.

حسن نژاد راه اندازی مجموعه تحقیقاتی و آموزشی کیوی فروت در دانشگاه گیلان را اقدامی موثر در مسیر پایداری کشت و تولید این محصول دانست و گفت: لازم است تنوع بخشی به محصولات داخلی و ارتقای سلامت آن در اولویت فعالیت های این مجموعه قرار گیرد.

منبع: خبرگزاری علم و فناوری گیلان

انتهای پیام/