منوی اصلی

شهردار و اعضای شورای اسلامی لاهیجان، بدون شک از منظر حامیان چای و چایکاری و شهروندان شهر و دیارمان، جایگاه برگزاری مراسم بزرگداشت زادروز «کاشف السلطنه» فردی که جزو پیشگامان عرصۀ نوسازی ایران بود، در تقویم جشنواره نوروزی لاهیجان خالیست.

زندگینامه کاشف السلطنه:
محمدمیرزا قوانلو قاجار (ملقب به کاشف السلطنه) آخرین فرزند اسدالله میرزا نایب‌الایاله و جهان‌آرا خانم، در اول فروردین ماه سال ۱۲۴۴ ه.ش در تربت حیدریه متولد شد. کاشف السلطنه تحصیل کرده دارالفنون بود و از دانشگاه سوربن فرانسه در رشته حقوق و حقوق اداری فارغ التحصیل شد.
کاشف السلطنه در سن ۱۶ سالگی به استخدام وزارت خارجه درآمد و دو سال منشی مشیرالدوله (نایب اول وزارت خارجه) بود و در سال ۱۲۶۰ ه.ش با سمت دبیر دومی وزارت خارجه عازم پاریس گشت و با توانایی خود توانست به رتبه نایب اولی سفارت انتخاب شود و مدتی هم بجای یمین الدوله، شارژدافر (کاردار) ایران در پاریس شد.
کاشف السلطنه در سفر ناصرالدین شاه به پاریس به عنوان مترجم دکتر فوریه (طبیب شاه) انتخاب شد و پس از هشت سال اقامت و تحصیل در خارج به ایران بازگشت. سپس کاشف السطلنه با ناصرالملک به مدت شش ماه مشغول به ترجمه و وضع قانون اساسی و تکالیف دولتی شد.
کاشف السطلنه در سال 1272 ه.ش از طرف مویدالسلطنه به نایب الایالگی تربت حیدریه منصوب شد.
کاشف السلطنه با روحیه آزادی خواهی خود که نشأت گرفته از جهان بینی او بود به مخالفت به استبداد ناصری پرداخت و به شب نامه نویسی و افشاگری روی آورد و چون مورد تعقیب قرار گرفت، ابتدا به عثمانی و سپس به پاریس فرار کرد.
کاشف السلطنه بعد از مرگ ناصرالدین شاه مجدداً به کشور بازگشت و در سال 1276 ه.ش از طرف مشیرالدوله به سمت ژنرال قنسولی ایران در هند انتخاب شد و به مأموریت رفت. آشنایی کاشف السلطنه با صنعت چای در هند موجب شد او با واردات چندین جعبه تخم و نهال چای به ایرن از طرف مظفرالدین شاه، امتیاز کشت چای در تمام ایران را کسب کند.
کاشف السلطنه در سال 1280 ه.ش از جانب وزارت خارجه به عنوان شارژدافر ایران در پاریس انتخاب شد و پس از سپری شدن مأموریت خود درسال 1284 ه.ش به ایران بازگشت. پس از بازگشت، کاشف السلطنه از طرف مجلس شورای ملی مأمور به تشکیل شهرداری به سبک مدرن گردید و به عنوان اولین شهردار رسمی تهران منصوب گردید.
کاشف السلطنه در سال 1288 ه.ش سمت تصدی امور محاکمات وزارت امور خارجه از طرف وزارت سعدالدوله بر عهده گرفت. سپس برای بار دوم به سمت ژنرال قنسولی ایران در هند انتخاب شد. کاشف السطنه در سال 1290 ه.ش علیه استبداد محمدعلی شاهی برخاست و چون مورد تعقیب قرار گرفت با عنوان ادای مناسک حج به مکه رفت و در سال 1293 ه.ش عازم آلمان شد و پس از آن به دلیل شروع جنگ جهانی به ایران بازگشت.
کاشف السطلنه در زمان احمد شاه قاجار در سال 1295 ه.ش در کابینه سپهسالار تنکابنی، به سمت معاون نخست وزیر (معاون وزارت داخله) منصوب گردید.
کاشف السطلنه در زمان حکومت پهلوی اول، به سمت اولین رئیس سازمان چای کشور رسید و باعث توسعه و گسترش این صنعت مهم و فعال شدن اقتصاد شمال کشور شد.
از آثار و نوشته های ماندگار کاشف السلطنه می توان قانون بلدیه، فواید راه آهن، رساله دستورالعمل زراعت چای و مجله ممات و حیات را نام برد.
کاشف السلطنه (پدر چای ایران) عامل توسعه دانش کشت و پرورش چای و بانی زیرساخت های علمی این صنعت اشتغالزا در ایران بوده است و هنگامی که برای استخدام کارشناسان چینی و همچنین واردات ارقام جدید چای به کشور چین سفر کرده بود، در راه بازگشت و در اثر سقوط اتومبیل به دره کشته می شود (۱۳۰۷ ه.ش)
سالروز تولد محمد میرزا قاجار قوانلو (کاشف السلطنه) همچون سالهای گذشته فراموش شد ولی ای کاش حداقل مسئولان شهر و دیارمان، زندگینامه کاشف السلطنه را به عنوان شاهزاده ای که پدر چای ایران و اولین شهردار رسمی تهران بوده است، مطالعه نمایند و درس هایی بگیرند تا مدیری علم گرا و عمل گرا باشند.

یادش گرامی و نامش تا ابد ماندگار باد.

به قلم دکتر ابراهیم آذرپور (پژوهشگر و نویسنده)