منوی اصلی

به گزارش «گیل بان»؛ گسترش تولیدات صنایع دستی به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای توسعه اشتغال زایی، افزایش ارزآوری و مبارزه با فقر در کشورهای در حال توسعه به ویژه در بین مناطق روستایی، مطرح است.

رتبه سوم ایران در صادرات صنایع دستی جهان/ گیلان مرکز اصلی رویش بامبو در ایران است
ایران از لحاظ میزان تولید و صادرات صنایع دستی بعد از کشورهاى چین و هند در جایگاه سوم جهانی قرار دارد، به طوری که سالانه بیشترین درآمد ارزی کشور پس از فروش نفت از محل صادرات صنایع دستی حاصل می شود.
بامبو گیاهی از خانواده گندمیان با بیش از 1500 گونه است که بیشتر آنها سریع الرشد بوده و به طور طبیعی در مناطق گرمسیری، نیمه گرمسیری و معتدله (عرض های جغرافیایی 46 درجه شمالی تا 47 درجه جنوبی و ارتفاع 4000 متر از سطح دریا) جهان گسترش یافته اند.
از سالیان پیش تاکنون استان گیلان به عنوان مرکز اصلی رویش، کشت و پرورش بامبو در ایران مطرح بوده است. این گیاه در شهرستان لاهیجان و در قالب باغات پهناور و عموماً بدون مصرف هیچ گونه کود و سموم شیمیایی به صورت ارگانیک برای کاربردهای صنایع دستی پرورش می یابد. اطلاعات به دست آمده از بررسی های میدانی و نیز آمار ارائه شده از سوی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این شهرستان بیانگر اشتغال بخش بزرگی از ساکنین منطقه طی سالیان دور در صنعت بامبو بافی بوده است. به گونه ای که تنها در یکی از روستاهای این شهرستان به نام لیالستان طی سال های پیش حدود 150 خانوار از صنعت مذکور امرار معاش می کردند ولی رفته رفته از تعداد آنها به علل مختلفی از جمله عدم حمایت مناسب مسئولین از توسعه این صنعت، کاسته شد.
بامبو بافی یکی از صنایع دستی بوده که با اهداف کاربردی و نه فقط تزئینی وارد کشورمان شده است. با ورود صنعت چای به ایران، برای ساخت غربال های درجه بندی چای خشک و نیز جابه جایی آن از سبدهای بافته شده از بامبو بهره گرفته می شد، زیرا که این سبدها مانع از بدبو شدن چای عمل آوری شده می شدند. لذا کشت بامبو در کشور و آموزش سبد بافی از آن به سده نوزدهم میلادی باز می گردد.

فرسودگی و نقص فنی تنها ماشین آلات بامبو بافی موجود در کشور
با توجه به لزوم توسعه کسب و کارهای کوچک و زودبازده جهت کاهش فقر و افزایش اشتغال زایی در کشور، صنایع دستی نقش قابل توجهی را در این حوزه بر عهده دارد. در این بین صنعت بامبو بافی در گیلان از علاقمندان فراوانی برخوردار بوده که در صورت وجود زیرساخت های لازم قادر به ایجاد تحولات قابل توجهی در سطح منطقه خواهد بود.
یکی از مهمترین زیرساخت های توسعه صنعت بامبو بافی در کشور وجود مواد اولیه فرآوری شده برای اجرای انواع بافت های صنایع دستی بامبو است. خرد کردن چوب بامبو و تبدیل آن به نوارهای نازک، ظریف و باریک بامبو بافی عموماً فعالیتی سخت و زمان بر بوده که به عنوان مشکلی اساسی در مسیر توسعه این صنعت در بین هنرجویان علاقمند که به تازگی پا به این عرصه نهاده اند، مطرح است.

به گفته یکی از اساتید صنعت بامبو بافی کشور، اکثر کارآموزان به علت دشواری این مرحله از ادامه یادگیری و پرداختن به آن دست کشیده و آموزش خود را نیمه کاره باقی می گذارند. ولی با توجه به فراوانی علاقمندان به بامبو بافی، در صورت فراهم بودن مواد اولیه آماده تعداد کارآموزان این رشته از صنایع دستی افزایش چشمگیری خواهد یافت.
تنها ماشین آلات فرآوری چوب بامبو برای هدف بامبو بافی در ایران در خانه صنایع دستی شهرستان لاهیجان استقرار یافته و سال هاست که به علت فرسودگی و نقص فنی قادر به ارائه خدمات به بامبو بافان و کارآموزان این صنعت نیست.

لزوم تولید ماشین آلات فرآوری چوب بامبو توسط شرکت های دانش بنیان داخلی
در این خصوص دکتر ابراهیم آذرپور رئیس مرکز هدایت و حمایت از تحقیقات بامبو گیلان در گفت و گو با خبرگزاری علم و فناوری با اشاره به نقش قابل توجه مکانیزاسیون در ارتقای کارایی صنعت بامبو بافی تصریح کرد: تسهیل فراهم سازی و افزایش قابلیت دسترسی به مواد اولیه نقش چشمگیری را در توسعه این صنعت دیرپای گیلان خواهد داشت.
وی با بیان اهمیت اقتصادی و بازار قابل توجه صنایع دستی بامبو در داخل و خارج از کشور افزود: توسعه ماشین آلات بامبو بافی برای گسترش اشتغال مبتنی بر صنایع دستی در نواحی مختلف استان نقش قابل توجهی را در جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها و نیز بهبود وضعیت معیشتی آنان ایفا خواهد کرد.
آذرپور با اشاره به لزوم سیاست گذاری و برنامه ریزی در حوزه توسعه ماشین آلات بامبو بافی در کشور خاطرنشان کرد: با توجه به استقبال قابل توجه هنرجویان و کارآموزان صنایع دستی از بامبو بافی، این امر عامل ایجاد تحولات سازنده ای در مسیر احیای صنعت مذکور خواهد بود.
وی در ادامه به مشکلات فنی ماشین آلات خارجی مستقر در خانه صنایع دستی لاهیجان اشاره کرد و گفت: عملکرد این ماشین آلات وارداتی شامل عملیات خرد کردن، جداسازی گره ها، ورقه کردن و برش چوب بامبو شده که در صورت برنامه ریزی از سوی نهادهای مسئول قابلیت بالایی برای بومی سازی و تولید ماشین آلات داخلی با عملکرد مشابه وجود دارد.
آذرپور با بیان اینکه تولید ماشین آلات فرآوری چوب بامبو می تواند از طریق شرکت های دانش بنیان داخلی صورت گیرد، افزود: می توان در صورت حمایت دولت این ماشین آلات را از طریق کارخانجات داخلی تولید و با تخصیص تسهیلات در اختیار بهره برداران قرار داد.
وی به ظرفیت بالای مشاغل خانگی در نواحی مختلف گیلان اشاره کرد و گفت: بامبو بافی گزینه ای مناسب و سهل الوصول برای این منظور بوده که با سرمایه گذاری اندک و بازاریابی مناسب سود قابل قبولی را نصیب فعالان این رشته می کند.

مکانیزاسیون، حلقه مفقوده صنعت بامبو بافی گیلان
با توجه به مطالب مطرح شده، مکانیزاسیون به عنوان حلقه مفقوده در صنعت بامبو بافی گیلان مطرح است، و علی رغم گستردگی باغات بامبو در استان گیلان، بازارهای داخلی و خارجی مناسب برای فروش محصولات؛ هنرمندان و کارآموزان علاقمند؛ بستر آماده تسهیلات اشتغال زایی برای کسب و کارهای خرد خانگی و روستایی؛ ولی همواره سختی و زمان بر بودن روش سنتی و دستی آماده سازی مواد اولیه بامبو بافی مانع بسیار مهمی پیش روی توسعه موفقیت آمیز این صنعت بوده است.
از آنجایی که فرآیندهای صنعتی تبدیل چوب به مواد اولیه بامبو بافی بسیار ساده و عاری از پیچیدگی خاصی است، لذا طراحی و ساخت ماشین آلات با توجه به وجود نمونه اولیه وارداتی و دانش فناورانه صنعتی موجود در کشور، کاری بسیار سهل بوده و تنها نیازمند همت مسئولین و برنامه ریزی جهت رفع این معضل است.
احیای صنعت بامبو بافی گیلان نقشه راهی جامع را می طلبد که در کنار بستر سازی های بهینه برای رشد و توسعه فیزیکی آن نگاهی آینده نگرانه به اقتصاد مبتنی بر بامبو در صنایع دستی گیلان تعریف و تدوین شود.
انتهای پیام/